Somatic Experiencing: Een lichaamsgerichte benadering bij stressgerelateerde aandoeningen en trauma

“Trauma is perhaps the most avoided, ignored, belittled, denied, misunderstood, and untreated cause of human suffering.”  

— Peter A Levine, PhD  

Somatic Experiencing®—ontwikkeld door Peter Levine—is een recente lichaamsgerichte benadering van trauma en stressgerelateerde aandoeningen die gestoeld is op multidisciplinaire bevindingen, o.m. uit de psychologie, neurowetenschappen, en fysiologie. Deze benadering focust zich op de ontregeling van het autonoom zenuwstelsel (ANS) en diens impact op fysieke en mentale gezondheidsklachten.  

Een belangrijk uitgangspunt bij Somatic Experiencing is dat tijdens een stressvolle of traumatische gebeurtenis, spanning zich vastzet in het lichaam, meer specifiek in het zenuwstelsel. Wanneer spanning zich chronisch opstapelt en geen uitlaatklep heeft, komen we als het ware in onze fight/flight/freeze responsen vast te zitten. Chronische stress kan bijdragen tot  een continue activatie en ontregeling van het zenuwstelsel, wat bijgevolg ook nefaste gevolgen kan hebben voor ons fysiek en ons mentaal welzijn. Binnen Somatic Experiencing wordt er in dit kader verwezen naar het ‘Window of Tolerance’.  

 Doorheen de dag doen we veel indrukken op en ervaren we veel stress of mentale en fysieke belasting. De hoeveelheid van indrukken of het niveau van stress dat we aankunnen zonder overspoeld te raken door emoties of lichamelijke klachten noemen we het raam van tolerantie (WOT). Als er plots iets gebeurt, als er te veel op ons af komt en bijgevolg de lichamelijke en/of mentale spanning te hoog wordt, ontstaat ontregeling die twee kanten kan uitgaan. Hyper-arousal oftewel de vecht/vlucht reactie zorgt voor bijbehorende lichamelijke en mentale klachten zoals o.a. verhoogde hartslag, ademhaling en spierspanning; alsook angst, irritatie, boosheid en overmatig denken/piekeren. Hypo-arousal oftewel de bevriezing of immobiliteit zorgt voor lage energie, depressie, hopeloosheid, dissociatie, gevoel van vast te zitten, lusteloosheid, enz. Lichamelijk uit zich dit in verhoogde of verlaagde hartslag, verstokte ademhaling of adem inhouden, verhoogde of verlaagde spierspanning, enz. Dit wordt ook weergegeven in de figuur. 

Somatic Experiencing biedt een aantal concrete technieken aan om de stress of het trauma dat zich heeft vastgezet in ons lichaam los te laten en onze WOT en resilience op te bouwen. Het vergroten van je WOT kan op verschillende manieren en is vaak individueel verschillend. In essentie gaat het vooral over het aanspreken van je hulpbronnen die er voor zorgen dat je je veilig en rustig voelt terwijl je de negatieve emoties ervaart. Enkele voorbeelden van hulpbronnen zijn sociale contacten, natuur, relaxatietechnieken, sport en beweging, creatief bezig zijn, lichamelijk contact, enz….. 

Somatic Experiencing beroept verder op kennis omtrent body awareness, interoceptie en proprioceptie als therapeutische technieken. Deze lichaamsgerichte benadering geeft beloftevolle resultaten als aanvullende techniek op cognitieve en exposuretherapie bij trauma. 

Voor meer informatie kan u terecht bij info@tumitherapeutics.be. 

Bronnen: 

Andersen TE, Lahav Y, Ellegaard H, & Manniche C. (2017). A randomized controlled trial of brief Somatic Experiencing for chronic low back pain and comorbid post-traumatic stress disorder symptoms. Eur J Psychotraumatol. 8(1):1331108. doi: 10.1080/20008198.2017.1331108. 

Brom D, Stokar Y, Lawi C, Nuriel-Porat V, Ziv Y, Lerner K, & Ross G. (2017). Somatic Experiencing for Posttraumatic Stress Disorder: A Randomized Controlled Outcome Study. J Trauma Stress. 30(3):304-312. doi: 10.1002/jts.22189. 

Payne P, Levine PA, & Crane-Godreau MA. (2015).  Somatic experiencing: using interoception and proprioception as core elements of trauma therapy. Front Psychol, 4;6:93. doi: 10.3389/fpsyg.2015.00093.